Wanneer je ontslagen wordt of ontslag neemt, zijn er altijd een aantal zaken waarmee je rekening moet houden. Als (ex-)werknemer heb je immers specifieke plichten en rechten ten aanzien van je (ex-)werkgever, net zoals de werkgever ook rechten en plichten heeft ten aanzien van jou, de werknemer. Welke deze rechten en plichten zijn, kan verschillen van geval tot geval. Hieronder zetten we de belangrijkste elementen alvast even op een rij.
Of je nu ontslagen wordt of ontslag neemt, in de meeste gevallen is er sprake van een opzegtermijn, die je als werknemer verplicht moet volbrengen. Niet alle werkgevers zullen deze verplichting ook daadwerkelijk laten gelden, maar de meeste onder hen zullen dit recht toch wel gebruiken. Een ontslag stelt immers ook hen vaak voor problemen, zoals bijvoorbeeld de tijdige vervanging van de ontslagnemer of ontslagene. De duur van de opzegtermijn is daarbij afhankelijk van je anciënniteit, je loon en de aard van het ontslag of de ontslagneming. Tijdens deze termijn heb je als werknemer in principe overigens recht op sollicitatieverlof, maar dan wel onder bepaalde voorwaarden.
Wanneer je zelf met onmiddellijke ingang ontslag neemt of ontslagen wordt (zonder dringende reden), is er (langs weerskanten) sprake van contractbreuk. Ter compensatie is dan aan de getroffen partij een ontslagvergoeding verschuldigd. Hoe hoog deze vergoeding is, hangt af van verschillende factoren zoals bijvoorbeeld het bruto jaarloon van de werknemer en het aantal dienstjaren dat z/hij bij de werkgever presteerde.
Wanneer je ouder bent dan 45 jaar duurt de opzegtermijn 30 weken of zelfs nog langer. In dat geval heb je bovendien recht op outplacement-begeleiding. Zo moet de ontslagende werkgever je helpen om zo snel en vlot als mogelijk een nieuwe job te vinden die bij je profiel past.
Als werknemer mag je altijd ontslag nemen, ook wanneer je eerder ontslagen bent door je werkgever. Veel mensen zijn hiervan niet op hoogte. Nochtans kan dit wetsprincipe handig zijn. Vind je bijvoorbeeld nieuw werk tijdens je opzegtermijn, dan kun je je nieuwe indiensttreding versnellen door ook zelf je ontslag aan te bieden bij je (ontslagende) werkgever. Zo wordt de opzegtermijn korter.
Tot slot is de werkloosheidsuitkering van belang. Die begint te lopen eens je opzegtermijn afgelopen is. Het is daarbij voornaam om weten dat je enkel recht hebt op uitkering wanneer je ontslagen wordt en niet wanneer je zelf ontslag neemt. Met andere woorden: je krijgt enkel steun wanneer je zogenaamd 'onvrijwillig werkloos' bent. Wil je zekerheid over jouw statuut als werkloze en/of over je recht op werkloosheidsuitkering, dan doe je er goed aan inlichtingen in te winnen bij de RVA. Er zijn immers haast zoveel regelingen als dat er situaties zijn.